Drogowy transport ponadgabarytowy – problemy i wyzwania dla przewoźników transportu nienormatywnego
30 maja 2023Co to jest transport ponadgabarytowy?
10 października 2024We współczesnym rolnictwie kombajn jest elementem niezbędnym, ale przez ogromną część roku maszyna to pozostaje w spoczynku. Dopiero gdy przychodzi okres żniw, musi się ona znaleźć na polu. W takich wypadkach wykorzystywane są firmy transportowe wyspecjalizowane w przewozach niskopodwoziowych. W jaki sposób takie zlecenia są obsługiwane? Jak przebiega transport maszyn rolniczych takich jak kombajny i z czym się wiąże transport kombajnu?
Przewóz maszyn rolniczych – jakie przepisy obowiązują?
Transport sprzętu rolniczego za pomocą przyczep niskopodwoziowych odbywa się na tych samych zasadach, jakie obowiązują w przypadku ładunków innych rodzajów. W przepisach nie ma bowiem zapisów, które szczegółowo opisywałyby transport ciągników rolniczych, kombajnów, siewników, kosiarek, przyczep rolniczych i innego sprzętu wykorzystywanego przy uprawach.
Istotne jest zatem to, aby maszyny rolnicze przewożone były zgodnie z dopuszczalnymi normami, jeśli chodzi o wagę, szerokość, długość i wysokość. Znaczenie ma także dopuszczalny nacisk na oś pojazdu. Jeśli któraś z wartości zostanie przekroczona, transport nabiera ponadnormatywnego charakteru i przewoźnik musi zadbać o odpowiednie zezwolenia umożliwiające przejazd pojazdu nienormatywnego.
Kombajny należą do największych urządzeń stosowanych przy uprawie roślin. Właśnie ze względu na wagę i rozmiary w ich wypadku transport niskopodwoziowy bywa koniecznością, zwłaszcza gdy muszą one zostać przemieszczone na większe odległości. Przewóz specjalistyczny maszyn rolniczych realizują zaś przede wszystkim profesjonalne firmy transportowe.
Przetransportowanie kombajnu nie należy do najtrudniejszych zadań, ale nie oznacza to, że takie operacje nie wiążą się z pewnymi wyzwaniami. Warto podkreślić, że w operacjach obejmujących międzynarodowy transport maszyn rolniczych, przewoźnicy muszą uwzględniać nie tylko regulacje unijne, ale i prawo lokalne. Transport kombajnu z Anglii może mieć nieco inny charakter niż transport pojazdów rolniczych tego typu na trasie Hiszpania – Polska czy Grecja – Polska.
Nie tylko transport sprzętu rolniczego – rodzaje kombajnów
Mówiąc o kombajnach, najczęściej mamy na myśli kombajny zbożowe. Nie jest to jednak jedyny typ tych maszyn, z którymi mogą się spotkać firmy transportowe. W praktyce możemy wyróżnić trzy rodzaje tych urządzeń – maszyny rolnicze, maszyny leśne oraz przemysłowe maszyny górnicze.
Kombajny rolnicze można podzielić ze względu na to, do czego są wykorzystywane. Mamy zatem na przykład:
- kombajn zbożowy
- kombajn ziemniaczany
- kombajn kukurydziany
- kombajn buraczany
- kombajn do zbierania roślin strączkowych
- kombajn do zbioru owoców (śliwek, wiśni, jabłek, agrestu, malin, borówek, etc.)
- kombajn do zbioru warzyw (kapusty, marchwi, ogórków, itd.)
Współczesne kombajny to wysoko wyspecjalizowane maszyny rolnicze. Coraz częściej można się spotkać z urządzeniami sterowanymi automatycznie, wykorzystującymi telemetrię oraz inne zaawansowane systemy i udogodnienia.
Dla przewoźnika liczy się jednak przede wszystkim kształt, wielkość i parametry wagowe. Warto podkreślić, że każdy z wyżej wymienionych rodzajów kombajnów odznacza się innymi cechami w tym względzie. Kombajn zbożowy będzie zatem wymagał innego podejścia przy transporcie niż kombajn do zbierania owoców, choćby innej przyczepy niskopodwoziowej.
Co istotne, kombajny w rolnictwie wykorzystuje się już od ponad 200 lat. Pierwsza maszyna do cięcia roślin powstała już w 1826 roku. Początkowo były obsługiwane ręcznie i były ciągnięte przez konie, muły lub woły. Z czasem zbudowano kombajny wykorzystujące silnik parowy, a jeszcze później silnik benzynowy. Kombajny okazały się zaś tak bardzo efektywne, że stały się w rolnictwie standardem.
Nie powinno zatem dziwić, że na rynku znajduje się wiele różnych modeli różnych producentów. W Polsce przez długie lata jedną z najważniejszych marek był Bizon – polski kombajn zbożowy, który podbijał nie tylko rodzime pola, ale i miał charakter eksportowy.
Niestety, produkująca Bizony Fabryka Maszyn Żniwnych w latach 90 utraciła rynki zbytu i została postawiona w stan likwidacji. W 1998 roku zakład trafił pod skrzydła jednego z największych producentów maszyn rolniczych na świecie – firmy New Holland (należącej do FIAT Group). W 2004 roku marka Bizon zniknęła jednak z rynku. Do dziś można jednak czasem spotkać się ze zleceniami na: “transport kombajn Bizon”.
Popularnych producentów jest jednak o wiele więcej. Oprócz New Holland wypada wymienić takie marki jak: Case IH, John Deere, Laverda (jedne z najstarszych istniejących, założone odpowiednio w 1842, 1868 i 1873 roku), Caterpillar, Claas, Fendt, Massey Ferguson, Sampo, Rostsielmasz, Fortschritt. To oczywiście tylko kilka przykładów.
Osobna kwestia to harwestery, czyli kombajny leśne. To maszyny samobieżne, w pewnym stopniu przypominające koparki. Służą do pozyskiwania drewna. Na wysięgniku zamiast łyżki mają zamontowaną głowicę ścinkową (o tym jak wygląda transport koparek piszemy tutaj).
Z kolei kombajny górnicze to maszyny wykorzystywane w kopalniach, w szczególności w kopalniach węgla kamiennego. Wyróżnić możemy ich trzy rodzaje: kombajny chodnikowe, kombajny ścianowe, kombajny frezujące. One również stanowią odmienne wyzwanie w porównaniu z przewozem niskopodwoziowym maszyn rolniczych.
Jak zorganizować transport kombajnu?
W transporcie niskopodwoziowym maszyn wykorzystywanych w rolnictwie, takich jak kombajny zbożowe, duże znaczenie ma to, jaki konkretnie model ma być przewożony. W największych urządzeniach heder, czyli część żniwna kombajnu, ma ponad 10 metrów długości (istnieją modele z hederem powyżej 15 metrów). Mniejsza maszyny rolnicze tego typu mają heder o szerokości kilku metrów. Na szczęście jest on tym elementem kombajnu zbożowego, który można odłączyć na czas transportu. W innym wypadku nie byłoby możliwe, aby w szybko sposób dostarczyć maszynę na pole.
Nawet z odłączonym hederem typowy kombajn zbożowy jest jednak sporą maszyną. Dobrze obrazuje to jeden z modeli marki New Holland, który odznacza się szerokością około 3,5 m, wysokością niemal 4 m i długością nieco poniżej 9 metrów. Do realizacji transportu maszyn rolniczych takich rozmiarów wymagana jest specjalistyczna przyczepa niskopodwoziowa.
Gabaryty nie są jedynym wyzwaniem przy przewozie kombajnów. Trasa, którą należy pokonać, również może powodować pewne problemy logistyczne. Im dłuższa trasa, tym więcej utrudnień może wystąpić po drodze (choćby tak incydentalnych i nieoczekiwanych jak remonty drogowe). Ma to duże znaczenie, gdy kombajn jest sprowadzany z zagranicy, np. z Irlandii czy z Francji.
Oprócz trudności związanych z wyznaczaniem trasy, przewoźnik musi też brać pod uwagę miejsce początkowe i docelowe. Jeśli kombajn ma trafić do gospodarstwa rolnika, przewiezienie maszyny będzie nieco prostsze niż w przypadku dostarczania jej bezpośrednio na pole.
Bardzo dużą rolę gra tu również czas realizacji przewozu. W rolnictwie szybki transport maszyn jest istotny w kontekście efektywności pracy. W trakcie żniw kombajn musi dotrzeć do odbiorcy w określonym terminie. Wszelkie opóźnienia mogą mieć negatywny wpływ na jakość i wydajność zbiorów. Przewoźnik, świadcząc usługi transportu maszyn wykorzystywanych w rolnictwie, musi przy organizacji przejazdu tę presję czasu uwzględniać.
O czym pamiętać, wykonując przewóz kombajnów zbożowych?
Obsługa logistyczna transportu sprzętu rolniczego takiego jak kombajny jest nieco bardziej skomplikowana niż w przypadku innych urządzeń. Ze względu na różnorodność modeli – zarówno jeśli chodzi o rodzaj, jak i gabaryty – usługi transportowe kombajnów wymagają pewnej elastyczności i umiejętności doboru odpowiedniego sprzętu.
W przypadku zleceń tego typu istotna jest dobra komunikacja z klientem. Jeśli od razu przekaże on przewoźnikowi informacje na temat modelu, jego rozmiarów i wagi, pomoże to w przyspieszeniu i usprawnieniu całej operacji, zwłaszcza w przypadku przewozu zagranicznego maszyn rolniczych.
Przewoźnik musi mieć dokładną wiedzę na temat rozmiarów, aby transport ładunków gabarytowych nie napotkał na dodatkowe trudności – zarówno praktyczne, jak i prawno-administracyjne, w razie kontroli odpowiednich służb. W branży zdarzały się już takie sytuacje, gdy firma transportowa mająca sprowadzić maszyny rolnicze musiała w trybie pilnym organizować pilotaż, bo ładunek przekraczał deklarowane przez klienta parametry i w jednym z krajów konieczna była eskorta pilota.
W przypadku transportu maszyn takich jak kombajny warto też podkreślić konieczność posiadania przez przewoźników aktualnej wiedzy na temat przewożonych sprzętów. Nie wystarczy tylko podążać za regulacjami. Trzeba również śledzić rynek, bo producenci stosują nowoczesne rozwiązania, które mogą wpływać na warunki przewozu. Chodzi tu na przykład o rozwiązania dotyczące rozkładu wagi czy systemów mocowania i zabezpieczenia ładunku na czas transportu. Znaczenie mają też możliwości demontażu elementów kombajnu oraz obecność elementów ruchomych.
Kwestie te są istotne, gdyż przewoźnik musi zapewnić bezpieczny transport kombajnu. Aby ten cel zrealizować, musi wiedzieć, jaką naczepę niskopodwoziową wybrać, jakiej klasy łańcuchy do mocowania i inne środki do zabezpieczenia są mu potrzebne, jakie problemy mogą wystąpić przy załadunku i rozładunku, jak zabezpieczyć elementy ruchome, jakie rozwiązania zastosował producent, aby ułatwić przemieszczanie maszyny, etc. Dzięki temu można realizować zlecenia szybciej, bardziej sprawnie i mniejszym kosztem.
Realizując zlecenia na przewiezienie kombajnu rolniczego, przewoźnik musi również zadbać o wszelkie kwestie formalne. Musi dysponować zezwoleniami pozwalającymi na poruszanie się niskopodwoziowego pojazdu nienormatywnego. Powinien dysponować odpowiednim ubezpieczeniem. W razie potrzeby musi zadbać o pilotaż. Wykorzystywany sprzęt powinien zaś być w pełni sprawny, a wszelkie procedury dopełnione. To podstawy, ale bezpieczny transport maszyn wszelkiego typu w tej branży na nich właśnie się opiera.
Transport w praktyce – załadunek i rozładunek kombajnów
To, jaki sprzęt wykorzysta przewoźnik, zależy od konkretnego modelu kombajnu. Przyczepa do transportu kombajnów musi być właściwie dobrana. Firmy transportowe mają do swojej dyspozycji kilka ich rodzajów. W szczególności należy tu wskazać:
· naczepy typu platforma – z płaskim pokładem ładunkowym, na który maszyna może wjechać za pomocą najazdów;
· naczepy niskopodwoziowe – tu też pomocne są najazdy, ale pokład ładunkowy znajduje się niżej niż w przypadku platform, co ułatwia transport, załadunek i rozładunek;
· naczepy niskopodwoziowe na gęsiej szyi – znacznie ułatwiają załadunek; po odłączeniu gęsiej szyi kombajn najeżdża nad pokład ładunkowy, a następnie gęsia szyja jest ponownie podpinana – zaletą tego rozwiązania jest wygoda i niższa wysokość pokładu ładunkowego, co ułatwia przewóz (zwłaszcza przy dużym wietrze).
Ładunek taki jak kombajn jest zabezpieczany pasami ściągającymi oraz łańcuchami. Na sposób mocowania oprócz kształtu, wielkości i rozwiązań producenta wpływa też waga urządzenia – niektóre kombajny mają masę całkowitą równą kilku tonom, ale nie brakuje też modeli powyżej 10 czy 20 ton (bez hedera).
Sam załadunek i rozładunek jest najbardziej niebezpiecznym momentem, zwłaszcza jeśli stosowane są najazdy. Dobrze jest w tych momentach korzystać z pomocy innych osób, które pokierują i pomogą kierowcy bezpiecznie najechać na rampę lub z niej zjechać. Jest to o tyle istotne, że kierujący kombajnem ma ograniczoną widoczność, niezależnie od tego, czy jedzie przodem, czy cofa.
Ponadto, koła kombajnów mają różny rozstaw. Przy korzystaniu z najazdu może się okazać, że po najechaniu na przyczepę przednimi kołami konieczne będzie przesunięcie platformy najazdowej. Rzecz jasna przy zjeżdżaniu z naczepy warto pilnować hamulca ręcznego (operację znacznie ułatwiają wspomniane wcześniej naczepy z odpinaną gęsią szyją), a przy załadunku i rozładunku należy zachować szczególną ostrożność i uważać na osoby postronne. W obu sytuacjach nie należy się spieszyć – rozładunek i załadunek powinny odbywać się powoli. Po załadunku i zabezpieczeniu ładunku należy pamiętać o ponownym sprawdzeniu wszelkich zabezpieczeń.
Elementem kombajnu zbożowego, który komplikuje logistykę przewozu, jest heder. Kombajn nie może poruszać się po drogach z zamontowanym hederem. Również na czas transportu należy go zdemontować. Zazwyczaj od razu jest on przewożony na tej samej naczepie, ale zdarza się, że zleceniodawca decyduje się go przemieścić samodzielnie. Jeśli zadanie to zostanie powierzone firmie transportowej, heder trafia na naczepę bliżej ciągnika siodłowego. Kombajn jest zaś umieszczany z tyłu naczepy.
Heder nie ma jednak samodzielnego napędu. Bywa, że jest on umieszczany na specjalnie zaprojektowanym do niego wózku transportowym, ale przy przewozach na większe odległości on też jest umieszczany na naczepie razem z hederem. Dlatego do załadunku i rozładunku hedera może być konieczny dodatkowy sprzęt, np. wózek widłowy, ładowarka teleskopowa czy wciągarka. Heder również spina się pasami i łańcuchami. Oprócz hedera zdarza się również, że demontażowi poddawane są koła kombajnu (szczególności w przypadku naczep niskopodwoziowych typu gęsia szyja).
Warto podkreślić, że kombajn na czas transportu powinien być oczyszczony. Właściciel maszyny powinien o to zadbać. Dobrze też, aby – jeśli może – wykonał zdjęcia maszyny przed załadunkiem i po załadunku, a także po realizacji dostawy. Warto od razu sprawdzić, czy wszystko jest w porządku. Leży to zarówno w interesie właściciela, jak i przewoźnika. Dzięki temu obie strony mogą uniknąć konfliktów i nieporozumień.
Trzeba jednak podkreślić, że przewoźnicy – w firmie Jupiter jest to standardem – dbają o to, by ładunek był dobrze zabezpieczony. Ponadgabarytowy transport maszyn wymaga po prostu profesjonalnego podejścia i wszelkie wymogi bezpieczeństwa muszą być spełnione. Zawsze stosowane są odpowiedniej jakości pasy i łańcuchy. Wykorzystuje się również bloczki do blokowania kół (tu warto dodać, że istnieją też kombajny na gąsienicach – to także przewoźnik musi uwzględniać). Mogą być także konieczne inne, specjalistyczne sposoby zabezpieczenia kombajnu – wszystko zależy od konkretnego modelu i wykorzystanego do przewozu sprzętu.
Przewóz pojazdów rolniczych – transport kombajnów w kraju i zagranicą
Wbrew pozorom żniwa nie są jedynym momentem, kiedy pojawiają się zlecenia na przemieszczenie kombajnu. Oczywiście, jest to najbardziej intensywny okres w branży, ale maszyny te są przewożone także w pozostałych miesiącach. Jeśli rolnik kupuje nowy kombajn lub sprowadza sprzęt używany, nawet lepiej, aby zrobił to w takim momencie, by nie stawiać się pod presją czasu i by móc na spokojnie przygotować się na żniwa.
Właściciele gospodarstw to nie jedyni zleceniodawcy. Usługę mogą również zamówić firmy, które zajmują się wypożyczaniem maszyn rolniczych, a także producenci. Choć nierzadko podmioty te dysponują własnym sprzętem, są sytuacje, w których wygodniej im skorzystać z podwykonawcy. Nie jest więc regułą, że kombajn jest przewożony z rolniczego gospodarstwa na pole lub w odwrotnym kierunku. Punktem początkowym może być równie dobrze fabryka producenta lub miejsca garażowe firmy wypożyczającej maszyny rolnicze.
Warto dodać, że nie zawsze kombajny, które przewoźnik ma przemieścić, są sprawne. Może się również zdarzyć zlecenie na transport maszyn uszkodzonych, np. gdy w czasie prac na polu kombajn się zepsuje. Na takie sytuacje również należy być przygotowanym. Załadunek i rozładunek to wówczas nieco większe wyzwanie logistyczne.
Wiele zleceń polega na tym, by sprowadzić kombajn z zagranicy, np. z Anglii lub z Irlandii, z Niemiec, z Francji, z Włoch czy innych krajów zachodnich. Ze względu na znaczenie sektora rolniczego u naszych wschodnich sąsiadów, w grę wchodzi również przewożenie kombajnów na Ukrainę. Transport krajowy też jest istotny, zarówno jeśli chodzi o nowo zakupione maszyny, jak i te używane.
Transport maszyn rolniczych – ile kosztuje transport kombajnu?
Dla wielu zainteresowanych przemieszczeniem tych maszyn ważne jest pytanie, ile kosztuje transport kombajnu. Niestety, trudno udzielić tu jednoznacznej odpowiedzi. Cena za km jest bowiem uzależniona od wielu czynników. Znaczenie ma chociażby rodzaj maszyny. Kombajn ziemniaczany Bolko to zupełnie inne wyzwanie niż kombajn zbożowy Fortschritt.
Na koszty wpływa odległość, aktualnie obowiązujące ceny benzyny, ewentualne opłaty, które należy wnieść w związku z uzyskaniem zezwoleń, liczba personelu i sprzęt, który jest wykorzystywany w operacji przemieszczenia kombajnu, konieczność wykonania dodatkowych prac takich jak demontaż czy oczyszczanie maszyny, a także wymagany termin i czas realizacji zlecenia. Ważne jest też to, czy rzecz dotyczy przewozu międzynarodowego, czy krajowego. Co do zasady, im większa i im cięższa maszyna, im większa odległość, tym wyższe koszty.
Firma Jupiter i jej oferta – sprawdź nasze usługi!
Na koniec mamy dobrą wiadomość dla tych osób, które poszukują przedsiębiorstwa zajmującego się przewożeniem sprzętu takiego jak kombajny. Firma Jupiter oferuje przewóz tych maszyn zarówno w kraju, jak na kierunkach zagranicznych. Zapewniamy naszym klientom fachowe podejście, kompleksową obsługę i terminową realizację zleceń. Osoby zainteresowane zachęcamy do kontaktu.