Transport ponadgabarytowy

Najprostsza definicja tego, czym jest transport ponadgabarytowy, głosi, iż jest to transport ładunków, których wymiary lub masa przekraczają dopuszczalne w przepisach drogowych wartości. W praktyce oznacza to bardzo szeroki zakres przedmiotów – od pojazdów, łodzi, maszyn rolniczych i przemysłowych, przez kontenery socjalne, zbiorniki, elementy konstrukcyjne takie jak choćby konstrukcje stalowe, przęsła mostów, turbiny wiatrowe, aż po kadłuby samolotów czy całe budynki. Jeżeli tylko przewożony ładunek przekracza dopuszczalne normy w zakresie długości, szerokości, wysokości lub ciężaru, to jego przewóz należy uznać za transport nienormatywny czyli ponadgabarytowy. Ładunki ponadgabarytowe można podzielić na kilka kategorii: • ładunki nieznacznie wykraczające poza standardowe gabaryty • ładunki długie • ładunki wielkogabarytowe • ładunki ciężkie Organizacja tego rodzaju przewozów to skomplikowane i wymagające przedsięwzięcie logistyczne. Jego kluczowym elementem jest dobre planowanie i to na każdym etapie realizacji przedsięwzięcia. Wyzwania zaczynają się już w chwili wyboru odpowiedniego samochodu do transportu. Spedytor musi zdecydować się na właściwy pojazd niskopodwoziowy i ustalić sposób załadunku. Konieczne jest określenie trasy przejazdu i takie jej wyznaczenie, by ładunek bezpiecznie i bezproblemowo dotarł do celu. Istotne jest prawidłowe zabezpieczenie transportu oraz rozładunku. Może się również okazać, że do realizacji zlecenia niezbędny będzie pilotaż. Należy przy tym dochować wszelkich formalności i zgromadzić niezbędną dokumentację. Trzeba wiedzieć jak zorganizować transport ponadgabarytowy i kto wydaje zezwolenie na tego rodzaju przewozy. Dlatego właśnie ponadnormatywny transport ciężarowy jest realizowany tylko przez wyspecjalizowane, profesjonalne firmy transportowe.

To jakie wymiary i ciężar oznaczają, że ładunek jest ponadgabarytowy, ściśle określają odpowiednie przepisy. Zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym ponadgabaryty to ładunki o szerokości większej niż 2,5 m, wysokości większej niż 4 m i długości ponad 16,5 m dla naczep oraz 18,5 m dla przyczep. To także ładunki o masie powyżej 42 ton. W przypadku nienormatywnego transportu międzynarodowego warto pamiętać, że każdy kraj ma swoje własne regulacje i zezwolenia. Transport ponadgabarytowy zagranicę będzie zatem wymagał zgromadzenia odpowiedniej dokumentacji we wszystkich krajach, na terenie których będzie się odbywał. Jest on jednak harmonizowany na podstawie dyrektywy 96/53/WE z 25 lipca 1996 roku, w której określono maksymalne dopuszczalne wymiary i wagi pojazdów ciężarowych w ruchu drogowym na terytorium Wspólnoty.

Cena transportu ponadgabarytowego jest zależna od wielu czynników. Na jego koszt przede wszystkim wpływa rodzaj ładunku, jego gabaryty, tonaż, odległość na jaką musi być przetransportowany, czas na realizację zlecenia. Do tego należy doliczyć opłaty drogowe, koszty zezwoleń, a także koszty załadunku i rozładunku, demontażu i montażu, relokacji, organizacji samego przejazdu i pilotażu oraz eskorty policji. Dlatego właśnie cennik na usługi transportu nienormatywnego jest zawsze ustalany indywidualnie.

Warunki transportu ponadgabarytowego w Polsce są regulowane przez ustawę Prawo o ruchu drogowym. Opisano je w jednym z Oddziałów tego dokumentu w Rozdziale 5, mówiącym o Porządku i bezpieczeństwie ruchu na drogach (chodzi o Oddział 4 – Warunki używania pojazdów w ruchu drogowym). Szczególne znaczenie mają tu przepisy zawarte w 64 artykule ustawy, w którym sprecyzowano warunki, w jakich może odbywać się ruch pojazdu nienormatywnego. Ustawa przewiduje również siedem różnych kategorii zezwoleń na przejazd pojazdu nienormatywnego. Udzielane są one przez odpowiedni organ wskazany w przepisach, taki jak na przykład Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad czy starostwo właściwe ze względu na siedzibę wnioskodawcy lub na terenie którego przejazd się rozpoczyna. Każda kategoria jest stosowana w odmiennych sytuacjach, w zależności od parametrów transportu ponadgabarytowego. Przykładowo, jeśli wymiary pojazdu i jego dopuszczalna masa całkowita nie przekraczają norm lub gdy nacisk na osie nie jest wyższy niż 11,5 tony na każdą oś, to taki transport wielkogabarytowy mieści się w ramach kategorii I. Z kolei jeśli wysokość, długość i rzeczywista masa całkowita pojazdu nie są wyższe niż dopuszczalne, szerokość ładunku nie jest większa niż 3,5 m, a naciski osi są dopasowane do konkretnej drogi, tego rodzaju transport zaliczany jest do kategorii II. Ostatnia VII kategoria jest stosowana w przypadku pojazdów, które cechują gabaryty tak bardzo niestandardowe, że nie można ich zaliczyć do pozostałych kategorii. Zezwolenia dla poszczególnych kategorii wydawane są na różny okres. Różny jest także czas oczekiwania na wydanie zezwolenia. W określonych warunkach jest również wymagany pilotaż transportu ponadgabarytowego. Firma Jupiter działa zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dbamy o zachowanie wszelkich niezbędnych procedur i norm związanych z realizacją transportu ponadgabarytowego. Posiadamy wymagane uprawnienia. Pomagamy też naszym klientom zebrać potrzebną dokumentację i uzyskać zezwolenia na przejazd pojazdu ponadgabarytowego.

Jednym z warunków organizacji transportu ponadgabarytowego jest pilotaż. Nie każdy przewóz nienormatywny wymaga jednak jego obecności. Dlatego często można się spotkać z pytaniami, kiedy pilot w transporcie wielkogabarytowym jest niezbędny. Zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym warunki i sposób pilotowania przejazdu nienormatywnego są regulowane przez osobne rozporządzenie wydane przez ministra właściwego do spraw transportu (Art. 64 ust. 1 pkt. 3 oraz Art. 64i ust. 2). Zasady te zostały ogłoszone w Rozporządzeniu ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych. Zgodnie z tymi przepisami praca pilota (czyli zapewnianie bezpieczeństwa ruchu drogowego w czasie przejazdu pojazdu nienormatywnego) jest wymagana, gdy pojazd nienormatywny przekracza: • 23 m jeśli chodzi o długość pojazdu • 3,20 m jeśli chodzi o szerokość • 4,50 m jeśli chodzi o wysokość • 60 ton jeśli chodzi o masę całkowitą Jeśli choć jedna z tych wartości jest przekroczona, w transporcie musi uczestniczyć jeden pojazd pilota. Ponadto, jeśli pojazd nienormatywny przekracza 30 m długości, 3,60 m szerokości, 4,70 m wysokości lub ma masę całkowitą większą niż 80 ton, to konieczne jest wykorzystanie dwóch samochodów do pilotażu – przed i za pojazdem nienormatywnym. Pilotowanie transportu ponadgabarytowego dwoma autami jest wymagane również, gdy pojazdy nienormatywne poruszają się w kolumnie. To wymogi ustawowe, ale w zależności od potrzeb może być konieczne skorzystanie z większej liczby pilotów, np. gdy transport ma przebiegać przez miasto lub gdy jest realizowany w kierunku przeciwnym do kierunku ruchu. Chodzi tu o odpowiednie zabezpieczenie ruchu drogowego. Rozporządzenie głosi, że samochód pilota powinien być odpowiednio oznakowany. Musi posiadać urządzenia nagłaśniające, światła błyskowe oraz łączność radiową z pilotowanym pojazdem. Pilot ma zaś obowiązek tak realizować przejazd pojazdu nienormatywnego, by zminimalizować utrudnienia w ruchu drogowym i zadbać o bezpieczeństwo na drodze. Nie są do tego wymagane żadne szczególne uprawnienia poza prawem jazdy uprawniającym do kierowania samochodami do 3,5t (czyli musi posiadać prawo jazdy kategorii B) oraz ukończeniem kursu kierowania ruchem drogowym (można je odbyć w ośrodkach WORD, zdając w nich na koniec egzamin). Pilotaż jest jednak zawodem, w którym ważne jest doświadczenie, spokój i cierpliwość. Wymaga dobrego przygotowania i pełnego profesjonalizmu. To właśnie oferuje firma Jupiter, realizując pilotaż transportów ponadgabarytowych.